De zijzwaard, bekend in Italië als de ""Spada da lato"", vertegenwoordigt een cruciale stap in de evolutie van Europese zwaarden. Ontstaan in Italië in de 15e eeuw, markeert het de overgang tussen het middeleeuwse zwaard en de Renaissance rapier.
Dit elegante wapen wordt gekenmerkt door een dunner lemmet dan dat van het middeleeuwse zwaard, maar steviger dan dat van de rapier. Zijn garde, uitgebreider dan zijn voorgangers, biedt betere handbescherming. De ""ricasso"", het niet-geslepen deel van het lemmet bij de garde, maakt een nauwere grip mogelijk voor meer controle, terwijl de frequente toevoeging van een beschermende ring getuigt van de evolutie naar meer geavanceerde gevechtstechnieken.
In de context van HEMA biedt de studie van de Spada da lato een uniek inzicht in de overgangstechnieken tussen middeleeuwse gevechten en Renaissance schermen. Het stelt beoefenaars in staat om de evolutie van gevechtsstijlen te verkennen, waarbij de kracht van de houwen van het middeleeuwse zwaard wordt gecombineerd met de opkomende precisie van stoten die later de rapier zullen kenmerken. Italiaanse traktaten uit die tijd, zoals die van Achille Marozzo, bieden waardevolle informatie over de technieken die bij dit veelzijdige wapen horen.